🔮 Ziemie Polskie Po Kongresie Wiedeńskim Mapa

Kultura na ziemiach polskich po kongresie wiedeńskim Kultura – bardzo ważna dla walki o polskość. Mogła rozwijać się w każdym z zaborów, a szczególnie w Królestwie Polskim Królestwo Polskie Warszawa – najważniejszy ośrodek - 1816 założenie Uniwersytetu Warszawskiego (wydziały: filozoficzno-matematyczny, prawny, lekarski, nauk i sztuk pięknych, teologiczny), działanie Instytutu Agronomicznego - 1826 założenie Szkoły Przygotowawczej Instytutu Politechnicznego - rozwój szkolnictwa (nadzór Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego) - rozwój Towarzystwa Przyjaciół Nauk (na czele stał Stanisław Staszic, następnie Julian Ursyn Niemcewicz) – zajmowało się różnymi dziedzinami wiedzy, popularyzowało naukę, gromadziło zbiory muzealne – ważny członek Towarzystwa – Samuel Bogumił Linde (autor wielkiego słownika języka polskiego) - działanie Teatru Narodowego pod opieką „ojca polskiego teatru” Wojciecha Bogusławskiego - debiuty muzyczne Fryderyka Chopin - rozwój prasy: „Gazeta Warszawska”, „Gazeta Korespondenta Warszawskiego i Zagranicznego”, „Gazeta Codzienna Narodowa i Obca”, „Kurier Warszawski” - Antonio Carazzi (architekt) zaprojektował Pałac Staszica, Teatr Wielki Zabór rosyjski Wilno – najważniejszy ośrodek - działanie Uniwersytetu Wileńskiego (wydziały matematyczno-przyrodniczy, matematyczny, humanistyczny) – wybitni wykładowcy: Jan (astronom, matematyk, filozof) i Jędrzej (chemik, biolog, lekarz) Śniadeccy oraz Joachim Lelewel - działanie teatrów, towarzystw naukowych, księgarń, drukarń (prasa codzienna – „Dziennik Wileński”) - działanie Liceum Krzemienieckie na Wołyniu - poeci romantyczni: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Cyprian Kamil Norwid Represje po powstaniu listopadowym: zamknięcie uniwersytetów w Warszawie, Wilnie, Liceum w Krzemieńcu oraz rozwiązanie Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nałożenie cenzury na prasę i teatr Wielkie Księstwo Poznańskie - lata 30. i 40. wzrost znaczenia Księstwa dla polskiej kultury - Namiestnik Księstwa – Antoni Radziwiłł, kolekcjoner, mecenas kultury i nauki -ufundowanie Biblioteki Raczyńskich w 1829 - Tytus Działyński powołuje Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wolne Miasto Kraków - funkcjonowanie Akademii Krakowskiej: rozwój krakowskiego malarstwa dzięki katedrze sztuk pięknych - 1815 powołanie Towarzystwa Naukowego Krakowskiego - działanie Biblioteki Jagiellońskiej, teatrów, licznych drukarń - 1820 z inicjatywy Feliksa Radwańskiego powstają Planty (miejskie ogrody) Galicja – zabór austriacki - główny ośrodek – Lwów - 1817 ufundowanie instytutu naukowego przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego - ważne czasopisma: „Gazeta Lwowska”, „Rozmaitości” - współpraca Aleksandra Fredry z teatrem we Lwowie Ten materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych.

Видання IPN укр Strona główna Aktualności Aktualności 5 listopada 1916 roku to data przełomu. Wydana tego dnia odezwa była ważnym punktem na polskiej drodze do niepodległości. Kartka pocztowa z okazji proklamowania Aktu 5 listopada (ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego) Po ponad wieku kończyła się zmowa mocarstw zaborczych, a sprawa polska stawała się – przynajmniej w deklaracjach – jednym z celów wojny. Akt 5 listopada dawał Polakom nadzieję na własny byt państwowy. Choć władcy Niemiec i Austro-Węgier, wydając manifest, liczyli na skłonienie Polaków do walki z Imperium Rosyjskim, dzięki temu aktowi do sprawy naszej niepodległości musiała się odnieść większość uczestników I wojny światowej. „O wojnę powszechną za wolność ludów – prosimy Cię Panie” – Mickiewiczowska modlitwa doskonale ukazuje sytuację, w jakiej znalazła się Polska pod koniec XVIII wieku. Już w okresie wojen napoleońskich Polacy przekonali się, że tylko europejski konflikt z udziałem mocarstw rozbiorowych może stworzyć warunki, w których realne będzie odrodzenie Polski. Niestety, po Kongresie Wiedeńskim (1814–1815) na Starym Kontynencie zapanował względny spokój, a stabilizacji patronować miało Święte Przymierze, zainicjowane przez Prusy, Austrię i Rosję. Mimo zrywów narodowych niekorzystny „kontekst międzynarodowy” trwał (nie licząc niewykorzystanego przesilenia w okresie wojny krymskiej) sto lat. Szansę na odrodzenie Polski dała dopiero I wojna światowa, w której stanęły naprzeciw siebie państwa zaborcze: Niemcy i Austria (od 1867 Austro-Węgry) przeciwko Rosji, a jej sojusznikami były Francja i Wielka Brytania. Udział w życiu politycznym państw zaborczych Mimo braku państwowości Polacy uczestniczyli w życiu politycznym epoki. Zasiadali w parlamentach w Wiedniu, Berlinie i Moskwie, a programy polityczne partii zawierały różne koncepcje odzyskania niepodległości i bytu politycznego Polski. W czasie I wojny Narodowa Demokracja wspierała Rosję i państwa Ententy, lewica nie wskazywała żadnej ze stron, ale wielu jej wybitnych przedstawicieli, z Józefem Piłsudskim na czele, proponowało sojusz z Austro-Węgrami. Stanowisko to wspierali działacze ruchu ludowego. Chociaż mocarstwa rozbiorowe nie liczyły się z polskimi aspiracjami państwowymi, to świadomość nadchodzących działań wojennych na terytorium polskim wymuszała związane z tym deklaracje. Pierwszym takim sygnałem była wyrażona na początku wojny zgoda Wiednia na sformowanie przez Józefa Piłsudskiego oddziałów, które podejmą walkę z carską Rosją. I choć po stronie niemieckiej brakowało takich gestów, to polityczna i zbrojna aktywność Piłsudskiego stanowiła zachętę dla późniejszych działań obu państw centralnych – próbę skłonienia Polaków do większego zaangażowania militarnego w wojnę. Reakcje na świecie W 1916 r. zdecydowano się na zorganizowanie konferencji w Pszczynie, podczas której omówiono możliwe rozwiązania sprawy polskiej. Efektem była specjalna odezwa do Polaków, którą – w imieniu cesarzy – podpisać mieli generalni gubernatorzy okupowanych stref: Hans von Beseler (Niemcy) i Karl Kuk (Austro-Węgry. 5 listopada 1916 roku wydany został dekret (równolegle przez władze niemieckie w Warszawie i przez stacjonujących w Lublinie Austriaków), który głosił: Przejęci niezłomną ufnością w ostateczne zwycięstwo ich broni i życzeniem powodowani, by ziemie polskie, przez waleczne ich wojska ciężkimi ofiarami panowaniu rosyjskiemu wydarte, do szczęśliwej wywieść przyszłości, Jego Cesarska i Królewska Mość, Cesarz Austrii i Apostolski Król Węgier oraz Jego Cesarska Mość, Cesarz Niemiecki, ułożyli się, by z ziem tych utworzyć państwo samodzielne z dziedziczną monarchią i konstytucyjnym ustrojem. Dokładniejsze oznaczenie granic zastrzega się. Nowe Królestwo znajdzie w łączności z obu sprzymierzonymi mocarstwami rękojmie, potrzebne do swobodnego sił swych rozwoju. We własnej armii nadal żyć będą pełne sławy tradycje wojsk polskich dawniejszych czasów i pamięć walecznych polskich towarzyszy broni w wielkiej obecnej wojnie. Jej organizacja, wykształcenie i kierownictwo uregulowane będą we wspólnym porozumieniu... W manifeście nie określono granic państwa, nie było też mowy o powołaniu rządu polskiego. Dokument miał głównie znaczenie propagandowe, jednak Akt 5 listopada po raz pierwszy włączał sprawę Polski do listy celów, o które toczyła się wojna. Dla wielu Polaków było to przełomowe wydarzenie, które wskazywało że Polacy mogą odzyskać swoje upragnione państwo. W reakcji na Akt 5 listopada car w grudniu 1916 roku do celów wojny zaliczył odbudowę „Polski wolnej, złożonej ze wszystkich trzech części, dotąd rozdzielonych”. Zatem każde z państw zaborczych przynajmniej zapowiadało pozytywną dla Polaków rewizję polityki. Alianci zachodni także coraz częściej wskazywali na problem państwowości Polski. A uchwała włoskiego parlamentu z grudnia 1916 roku wzywała do utworzenia niepodległej Polski. Pierwszym konkretnym postawieniem sprawy, wyczekiwanym przez pokolenia Polaków, był głos prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona, który w styczniu 1917 roku w orędziu do Senatu mówił o konieczności odrodzenia Polski jako zjednoczonego, niezależnego i suwerennego państwa, a w swoim słynnym wystąpieniu przed Kongresem, rok później, wśród 14 warunków pokojowych sformułował w punkcie 13 oczekiwanie stworzenia „niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną, gospodarczą”. Od tego momentu coraz więcej polityków francuskich i brytyjskich wskazywało na potrzebę obecności wolnej Polski w powojennej Europie. Akt 5 listopada skłonił uczestników konfliktu do licytacji na deklaracje w sprawie polskiej. Dlatego jego znaczenie w procesie odzyskiwania niepodległości jest nie do przecenienia. Następstwa Aktu 5 listopada Zarówno Niemcy, jak i Austriacy potrzebowali usankcjonowania swojej obecności na terenach zaboru rosyjskiego, a budowa nowego bytu państwowego stanowiła doskonałe tego uzasadnienie. Berlin i Wiedeń zyskiwały szansę na nowych ochotników do wojska i na pozytywne lub neutralne nastawienie do nich dużej części mieszkańców Kongresówki. Otwarte pozostaje pytanie, czy Polacy skorzystaliby na rozbieżności zdań między Austrią a Niemcami co do przyszłości zajętych ziem zaboru rosyjskiego. Stronnicy Piłsudskiego mieli własną koncepcję utworzenia państwa polskiego z niezależnym rządem. Jednak Legiony Polskie próbowały wykorzystać warunki po 5 listopada 1916 r. Wiosną 1917 r. gubernator Beseler zaczął organizować Polską Siłę Zbrojną (niem. Polnische Wehrmacht) i postanowił w jej skład włączyć Legiony. Wiązało się to z koniecznością złożenia przysięgi wierności cesarzowi Niemiec. Wtedy Józef Piłsudski polecił legionistom, by jej nie składali. Większość żołnierzy I i III Brygady demonstracyjnie uchyliła się od niej 9 lipca 1917 r. Przysięgę złożyli tylko żołnierze II Brygady pod dowództwem gen. Józefa Hallera i zasilili formację nazwaną Polskim Korpusem Posiłkowym. Już czwartego dnia po ogłoszeniu Aktu ukazały się odezwy gubernatorów, nawołujące ludność Królestwa do walki z Rosją i wstępowanie do wojska, studząc entuzjazm Polaków. Te same odezwy wskazały, że ze względu na toczącą się wojnę nowym państwem na razie będą rządzić Niemcy. Powołanie Tymczasowej Rady Stanu w styczniu 1917 roku i Rady Regencyjnej (zastępującej króla i regenta) 10 miesięcy później nie do końca zatarło to wrażenie. Tymczasowa Rada Stanu podjęła jednak bardzo ważne i państwowotwórcze decyzje. Stworzyła zalążek rządu (Wydział Wykonawczy) odpowiedzialnego za większość dziedzin życia, a także doprowadziła do powołania polskiej administracji. Z kolei Rada Regencyjna przejęła część władzy i utrzymała ją do końca wojny, znacznie ułatwiając Józefowi Piłsudskiemu sprawne podjęcie budowy niepodległego państwa. Jarosław Tęsiorowski

Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim w 1815 roku. Wskaż ziemie Księstwa Warszawskiego, które nie znalazły się w granicach Królestwa Polskiego. Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o. na podstawie Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY-SA 3.0.

Krzyżacy - fakty i mity XIII-XV wiek W 1226 roku Konrad Mazowiecki wprowadził do Polski Krzyżaków, czyli zakon Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Na początku swojego istnienia Krzyżacy byli spokojnym zgromadzeniem szpitalników, które wyłącznie opiekowało się chorymi. Przez lata prężnie budowali zamki, miasta i drogi na ziemiach polskich i długo ich obecność była w pełni akceptowana. Wraz z zyskaniem wpływów i ekspansją na ziemiach polskich zakonnicy zaczęli poczynać sobie coraz śmielej. Nie wahali się ogniem i mieczem zdobywać nowych chrześcijan. Początkowo działania te były na rękę królowi Jagielle, który również chciał krzewić wiarę wśród pogan. Z czasem jednak przerodziły się w otwarty konflikt. 10 lipca 1410 roku pod Grunwaldem doszło do starć wojsk polsko-litewskich z Krzyżakami. Walka na grunwaldzkim polu była zacięta. Choć wojska Jagiełły zwyciężyły, to Polska odzyskała Gdańsk dopiero 50 lat po bitwie, a sam zakon istniał w Polsce jeszcze 115 lat. Upamiętniający to wydarzenie wielki obraz Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem" można oglądać w Muzeum Narodowym w Warszawie. Polsko-niemieckie małżeństwa X-XIX wiek O perypetiach polsko-niemieckich miłości dowiadujemy się z kart podręczników historii. Już w X wieku polska księżniczka Wanda, córka Kraka, spektakularnie odrzuciła uczucia starającego się o jej rękę księcia niemieckiego. Z rozpaczy skoczyła do Wisły i się utopiła. W XIX wieku inna para, książę Prus Friedrich Wilhelm Ludwig i Elżbieta Radziwiłłówna, zakochani w sobie bez pamięci, z powodów politycznych nie mogli się pobrać. On został cesarzem niemieckim Wilhelmem I i do końca życia trzymał na biurku portret pięknej polskiej księżniczki. Zdarzały się jednak i udane małżeństwa polsko-niemieckie. Do takich niewątpliwie należał związek słynącej z działalności charytatywnej oraz budowania kościołów Jadwigi Śląskiej i Henryka Brodatego. Mający miejsce w 1475 roku w Landshut ślub księcia Bawarii Jerzego Bogatego Wittelsbacha i Jadwigi Jagiellonki uchodzi do dziś za wzór hucznego wesela. Rodzinna rywalizacja Habsburgowie i Jagiellonowie XIII-XV wiek Habsburgowie panowali na obszarach Niemiec i Włoch, w Świętym Cesarstwie Rzymskim, Czechach, Hiszpanii, Portugalii, Burgundii, na Węgrzech, w Siedmiogrodzie, w Niderlandach, na Śląsku, a także poza Europą - w Azji i Amerykach. Jagiellonowie zaś rządzili w Polsce, na Litwie, w Czechach, na Węgrzech i byli jedną z najpotężniejszych dynastii w Europie. W czasie gdy sprawowali władzę, państwo polsko-litewskie odnosiło wielkie sukcesy. Oba rody łączyło wiele. Podobne cechy charakterystyczne można odnaleźć wśród przedstawicielu obu rodzin. Habsburgów poznajemy po.... wysuniętej dolnej szczęce. Okazuje się jednak, że członkowie tego rodu ową cechę mogli dziedziczyć po Cymbarce Mazowieckiej, polskiej księżniczce, która wyszła za brata Wilhelma z dynastii Habsburgów. Istnieje też druga teoria dotycząca tej cechy. Może ona po prostu być wynikiem ożenków praktykowanych w tej dynastii. Habsburgów i Jagiellonów łączyły nie tylko damsko-męskie relacje. Prym wiodły sprawy polityczne. W owych czasach nieliczni zawierali związki małżeńskie z wielkiej miłości. Habsburgowie nawet szykowali się na polski tron, ale ich plany spaliły na panewce. Tego zaszczytu dostąpiły Habsburżanki, np. Elżbieta czy Katarzyna. XIX wiek przyniósł spolszczenie Habsburgów. Jak do tego doszło? W 1918 roku Habsburgowie żywieccy poprosili o obywatelstwo polskie i je uzyskali. Od tego czasu pałacyk w Żywcu jest wizytówką Habsburgów w Polsce. Wit Stwosz i Mikołaj Kopernik. Problem tożsamości XVI wiek W XV wieku wybitny niemiecki artysta Wit Stwosz tworzy ołtarz w kościele Mariackim w Krakowie. Wielu Polaków żyje w przekonaniu, że ołtarz w krakowskiej świątyni mógł stworzyć tylko Polak. Nic bardziej mylnego. Narodowym językiem artysty był niemiecki. I to właśnie język, którym posługiwał się Wit Stwosz, był powodem dla którego krakowscy Niemcy postanowili go zatrudnić. Zwyczajnie... potrafili się z nim porozumieć. Język niemiecki nie był też obcy Mikołajowi Kopernikowi, który to w XVI wieku podczas studiów we Włoszech podpisywał się jako... Niemiec. A jak wieść niesie, ten wybitny astronom i astrolog przepowiadał przyszłość samemu mistrzowi zakonu krzyżackiego Albrechtowi Hohenzollernowi. Zapewne kreślił przyszłość po niemiecku, bo ten drugi podobno miał kłopoty ze zrozumieniem łaciny. Wieść głosi, że Kopernik wspierał wówczas także Polaków. W czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1520-21 przebywający na olsztyńskim zamku Kopernik miał ponoć własnoręcznie zredagować list do króla Zygmunta Starego, prosząc go o pomoc zbrojną przeciw Krzyżakom. List Kopernika został przejęty przez Krzyżaków i nie dotarł do adresata. Państwa niemieckie a rozbiory Rzeczypospolitej XVIII-XIX wiek Ród Sasów wywodził się z dzisiejszych Niemiec, dokładnie z Westfalii i Dolnej Saksonii. Pod koniec IX wieku król Karol Wielki podbił Sasów i skłonił do przejścia na wiarę chrześcijańską. Na przełomie XII i XIII wieku Sasi wędrowali po Europie i dotarli aż do południowej części Polski. Przedstawiciele rodu Sasów zasiadali nawet na polskim tronie: August II Mocny (w latach 1697-1706 oraz 1709-1733), August III Sas (w latach 1734-1763), Fryderyk August I - książę warszawski (w latach 1807-1815). Za panowania Sasów na ziemiach polskich przebudowano Pałac Saski w Warszawie, na którego miejscu dziś znajduje się Pomnik Nieznanego Żołnierza. Dynastia Sasów zasłynęła także z tego, że gościła wielu cenionych artystów. Ciekawostką jest to, że Jan Sebastian Bach dla Augusta III skomponował mszę h-mol. A saskim ekonomistom zawdzięczamy przywiezienie do Polski ziemniaków. Po czasach saskich nadszedł czas rozbiorów Polski. Nawet w tym trudnym momencie historia nie oddzieliła Polaków od Niemców. Polacy z części ziem odzyskanych utworzyli Księstwo Warszawskie. Po kongresie wiedeńskim powstało Wielkie Księstwo Poznańskie. Namiestnikiem Wielkiego Księstwa był Polak - książę Antoni Henryk Radziwiłł, którego córka Eliza zakochała się w księciu Wilhelmie. Antoni Radziwiłł miał nawet swój pałac w Berlinie przy obecnej Wilhelmstrasse. Zabory kojarzą się Polakom głównie pejoratywnie, bo wiążą się z zagrabieniem ziem i germanizacją. Warto jednak docenić to, że ziemie zajęte przez Prusy były dobrze rozwinięte pod względem cywilizacyjnym. II wojna światowa Zagłada pierwsza połowa XX wieku II wojna światowa Zagładapierwsza połowa XX wieku W 1939 roku rozpoczęła się II wojna światowa. 1 września bez ostrzeżenia wojska niemieckie wtargnęły na ziemie Rzeczypospolitej. Tak rozpoczął się pięcioletni koszmar. Od tych okrutnych zdarzeń minęło ponad 70 lat, a mimo to właśnie przez pryzmat II wojny światowej patrzymy na naszą wspólną polsko-niemiecką historię. Trzeba chronić pamięć o tamtych wydarzeniach. Dlatego właśnie zarówno w Polsce, jak i w Niemczech powstają wyjątkowe pomniki i muzea poświęcone wydarzeniom z lat 1939-1945. W Berlinie można zobaczyć niezwykle przejmujący pomnik ofiar Holocaustu - Pomnik Pomordowanych Żydów Europy. W Warszawie każdego roku tysiące zwiedzających oglądają zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego. W ten sposób wyrażamy pamięć o ofiarach okrutnej polityki nazistów. Te ciemne karty nie mogą nam jednak przysłonić ponad tysiąca lat polsko-niemieckiej historii. Warto nauczyć się patrzeć w przyszłość i pozytywnie budować relacje z naszymi sąsiadami. Więcej nas bowiem z nimi łączy, niż dzieli. Nasze projekty Centrum Studiów Polonoznawczych Katedra na uniwersytetach w Halle-Wittenberdze i Jenie Inside Rusia Podróż studyjna do Moskwy polskich i niemieckich dziennikarzy Polscy ilustratorzy na festiwalu "Ilustrative" Festiwal w Berlinie Kolekcja Filmowa FWPN Zbiór filmów upowszechniających polsko-niemiecką historię Staż w FWPN, stypendia dziennikarskie i twórcze Delit Przewodnik po najnowszej literaturze niemieckiej Polacy z wyboru Wystawa o losach 26 rodów, przedstawiająca ich wkład w rozwój przemysłu, nauki i kultury w Warszawie FWPN i Kultura Liberalna o Europie Cykl tematów dotyczących kultury europejskiej publikowanych w tygodniku "Kultura Liberalna" po polsku i niemiecku Forum Samorządowe Inicjatywa władz województwa zachodniopomorskiego, miasta Szczecin i Uniwersytetu Szczecińskiego Mapy Polsko-Niemieckie Interaktywne mapy z siedzibami ponad 200 najważniejszych organizacji o charakterze polsko-niemieckim Biuletyny Niemiecki i Polski Analiza wydarzeń politycznych, gospodarczych, kulturalnych i społecznych w obu krajach mc4W0Iu.

od82cwaob6.pages.dev/17

od82cwaob6.pages.dev/271

od82cwaob6.pages.dev/328

od82cwaob6.pages.dev/182

od82cwaob6.pages.dev/356

od82cwaob6.pages.dev/33

od82cwaob6.pages.dev/390

od82cwaob6.pages.dev/12

od82cwaob6.pages.dev/334

ziemie polskie po kongresie wiedeńskim mapa